1
اخبار سایت اخبار سایت
بررسی تأثیر ترکیب رویکردهای درمانی (شناختی‌ـ‌رفتاری و مبتنی بر پذیرش و تعهد) در مشاوره خانواده بر کاهش تعارضات زناشویی و بهبود کیفیت زندگی مشترک
دوره 2، شماره 2، 1404، صفحات 102 - 117
نویسندگان : رسول دیناری گله دار* 1
1- کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
چکیده :
روابط زناشویی از ارکان اساسی سلامت روانی و اجتماعی خانواده‌ها است و کیفیت این روابط نقش تعیین‌کننده‌ای در انسجام خانوادگی، تربیت فرزندان و کاهش آسیب‌های اجتماعی دارد. با این‌حال، تعارضات زناشویی حل‌نشده می‌توانند به طلاق عاطفی، افزایش خشونت خانگی و فروپاشی خانواده منجر شوند. در شهرستان کوهدشت، به دلیل ترکیب چالش‌های اقتصادی، محدودیت دسترسی به خدمات مشاوره تخصصی و فشارهای فرهنگی–اجتماعی، نیاز به مداخلات اثربخش و بومی‌شده بیش از پیش احساس می‌شود. ترکیب رویکردهای شناختی–رفتاری (CBT) و پذیرش و تعهد (ACT) می‌تواند با هم‌افزایی مهارت‌آموزی و پذیرش هیجانی، پاسخی مؤثر به این نیاز باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مداخله ترکیبی CBT و ACT در کاهش تعارضات زناشویی و افزایش کیفیت زندگی مشترک زوجین شهرستان کوهدشت انجام شد. این مطالعه از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون–پس‌آزمون با گروه کنترل و پیگیری سه و شش‌ماهه بود. جامعه آماری شامل کلیه زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره کوهدشت در سال ۱۴۰۳–۱۴۰۴ بود. از میان آنها، ۶۰ نفر (۳۰ زوج) واجد شرایط به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش طی ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای هفتگی مداخله CBT+ACT را دریافت کرد، گروه کنترل در فهرست انتظار قرار گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه تعارضات زناشویی ENRICH و مقیاس کیفیت زندگی زناشویی (DAS–نسخه فارسی) بود. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر در نرم‌افزار SPSS تحلیل شد. نتایج نشان داد میانگین نمرات تعارضات زناشویی در گروه آزمایش پس از مداخله به‌طور معناداری کاهش یافت (p<0.001) و کیفیت زندگی مشترک به‌طور معناداری افزایش یافت (p<0.001). این اثرات در پیگیری سه و شش‌ماهه پایدار ماندند. اندازه اثر بزرگ (η²>0.38) حاکی از اثربخشی بالای مداخله بود. مداخله ترکیبی CBT و ACT می‌تواند به‌عنوان رویکردی کارآمد برای کاهش تعارضات و ارتقای کیفیت زندگی زناشویی در بافت‌های فرهنگی مشابه کوهدشت مورد استفاده قرار گیرد. پیشنهاد می‌شود مراکز مشاوره، آموزش این پروتکل را در برنامه‌های خود بگنجانند و مسئولان حوزه سلامت خانواده برای توسعه آن در مناطق کم‌برخوردار سرمایه‌گذاری کنند..