دوره 1، شماره 4، 1404 بهار ، صفحات 42 - 61

نویسندگان : محسن توده رنجبر* ¹ ، فاطمه عراقي ²

چکیده :
باتوجه به آمادگيهاي جسمي، روانشناختي و اجتماعي كودك در دورة پيش ‏دبستاني براي پيشرفت در جنبه ‏های مختلف تحولي و گواهي پژوهش هاي مختلف در تأثير مثبت آموزشهاي اين دوره بر مهارتهاي ادراكي ـ حركتي و سازگاري اجتماعي كودكان دورة ابتدايي، لزوم توجه بيشتر به آموزشهاي پيش ‏دبستاني از لحاظ كمي و كيفي و انجام پژوهش هاي مناسب در جهت سنجيدن اثرات و نيز بهبود محتوا و انجام آموزشها، مفيد و لازم به نظر مي‏رسد. پژوهش حاضر، يك پژوهش پس رويدادي (علّي ـ مقايسه‏ اي) می باشد. در اين پژوهش، دو گروه از دانش‏ آموزان كلاس هاي اول، دوم و سوم دبستان شهر کرج که در سال تحصيلي 1399-1398 مشغول به تحصيل مي باشند انتخاب و ابزارهاي پژوهش بر روي آنها اجرا گردید. يك گروه كساني ؛ كه آموزش پيش ‏دبستاني را در مهدكودك يا آمادگي گذرانده‏ اند و گروه دوم، هيچ گونه آموزش رسمي قبل از دبستان نداشته‏اند. براي سنجش مهارتهاي رواني ـ حركتي از آزمون لينكلن ـ ازرتسكي و برای سنجش سازگاری از پرسشنامه رفتار سازشي استفاده شده است. بررسی فرضيه هاي پژوهش نشان داد که آموزش پيش دبستاني نتوانسته بود باعث تغيير معناداري در مهارتهاي رواني ـ حركتي كودكان شود. همچنین نتايج حاكي از آن است كه تجربه پيش دبستاني در سازگاري اجتماعي كودكان تفاوت معناداري ايجاد نكرده است قاعدتاً بايستي اين گونه باشد كه كودكان داراي تجربه پيش دبستاني از سازگاري اجتماعي بهتري برخوردار باشند اما نتايج اين پژوهش چيز ديگري رانشان مي دهد. شايد بتوان در تبيين اين يافته به موارد زير اشاره كرد: نوع ارتباط معلم با شاگرد از عوامل تعيين كننده سازگاري اجتماعي است بنابراين شايد كيفيت ارتباط با معلم در رشد سازگاري اجتماعي كودك تاثير بگذارد. كيفيت ارتباط در مدرسه از جمله عوامل موثر در رشد عزت نفس كودكان است و ريشه اكثر مشكلات در نظام آموزشي است و معلم بايستي بتواند كمبودهايي را كه كودك در خانه با آن مواجه شده است در مدرسه جبران كند و صرف بودن در مدارس پيش دبستاني شايد نتواند كودكان را به سمت سازگاري اجتماعي رهنمون سازد به نظر مي رسد كيفيت آموزشها و اينكه كودكان در اين مراكز طبق چه اصول و مباني آموزش مي بينند مهمتر باشد ؛ هر چند كودكان مقداري از اوقات روزانه را در مدارس مي گذرانند اما كيفيت ارتباط با والدين و جو عاطفي حاكم بر خانواده نيز در رشد اجتماعي كودكان تاثير زيادي مي گذارد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه بين دختران و پسران آموزش ديده در مهارتهاي رواني ـ حركتي تفاوت معني داري وجود ندارد در حالی که بين دختران و پسران آموزش نديده در مهارتهاي رواني ـ حركتي تفاوت معني دار وجود دارد. و بين دختران و پسران آموزش ديده در سازگاري اجتماعي تفاوت معناداري مشاهده نشد. ممكن است علاوه بر تجربه پيش دبستاني عواملي از قبيل جو عاطفي حاكم بر مدرسه و خانواده، الگوسازي كودك، نوع ارتباط با معلم در رشد اجتماعي وي تاثير بگذارد ؛ همچنین ؛ تفاوت معني دار در سازگاري اجتماعي دختران و پسران آموزش نديده تاييد شد.

کلمات کلیدی :
آموزش پیش دبستان، مهارت های روانی – حرکتی، سازگاری اجتماعی، دوره ابتدایی