دوره 1، شماره 3، 1403، صفحات 129 - 145

نویسندگان : آسیه مداحی پور* ¹

چکیده :
استرس و فرسودگی شغلی از مشکلات رایج در محیط‌های کاری هستند که می‌توانند تأثیرات منفی جدی بر سلامت روانی و جسمی افراد داشته باشند. در این مقاله، تلاش شده است تا با ارائه یک دیدگاه جامع و علمی، راهکارهای مؤثری برای مدیریت استرس و مقابله با فرسودگی شغلی معرفی شود. استرس شغلی به‌طور عمده به فشارها و تنش‌های مرتبط با وظایف شغلی، ساعات کاری طولانی، توقعات غیرواقعی و کمبود حمایت اجتماعی و سازمانی اشاره دارد. از سوی دیگر، فرسودگی شغلی به یک وضعیت روانی و جسمی می‌انجامد که در آن فرد احساس می‌کند دیگر توان مقابله با فشارهای کاری را ندارد و این امر می‌تواند به کاهش عملکرد، افسردگی و اضطراب منجر شود. در بخش اول مقاله، ابتدا به تعریف استرس شغلی و فرسودگی شغلی پرداخته می‌شود. سپس عوامل اصلی ایجاد استرس شغلی مانند حجم زیاد کار، شرایط نامناسب محیط کاری، و فشارهای ناشی از انتظارات غیرواقعی توضیح داده می‌شود. علائم فرسودگی شغلی نیز شامل خستگی مفرط، کاهش انگیزه، احساس بی‌ارزشی و افسردگی مورد بررسی قرار می‌گیرد. بخش دوم مقاله به تکنیک‌های مدیریت استرس اختصاص دارد. در این بخش، روش‌های مؤثری برای کاهش استرس شغلی نظیر ایجاد تعادل میان کار و زندگی، تمرین‌های خودمراقبتی مانند مراقبه و ورزش، و مهارت‌های مدیریت زمان مانند اولویت‌بندی و استفاده از تکنیک‌های بهره‌وری همچون پومودورو معرفی می‌شود. همچنین به اهمیت تنظیم مرزهای زمانی میان کار و زندگی شخصی اشاره می‌شود تا فرد بتواند از فرسودگی شغلی جلوگیری کند. در بخش سوم، راهکارهایی برای افزایش تاب‌آوری شغلی بررسی می‌شود. تقویت مهارت‌های ارتباطی نظیر گوش دادن فعال و ابراز احساسات، و پذیرش تغییرات به عنوان فرصتی برای رشد، از جمله روش‌های مؤثر برای افزایش تاب‌آوری به‌شمار می‌آیند. این بخش بر اهمیت انعطاف‌پذیری و آمادگی برای مواجهه با چالش‌های غیرمنتظره تأکید می‌کند. بخش چهارم مقاله به بهبود کیفیت زندگی کاری و شخصی می‌پردازد. در این بخش، به اهمیت بهبود مستمر از طریق دریافت بازخورد، آموزش و توسعه فردی، و ایجاد محیط‌های کاری حمایت‌گر اشاره می‌شود. محیط‌های کاری حمایتی که در آن‌ها همکاران و مدیران از یکدیگر پشتیبانی می‌کنند، می‌توانند به کاهش استرس و افزایش انگیزه فردی کمک کنند. در نهایت، این مقاله نتیجه‌گیری می‌کند که با شناخت دقیق منابع استرس و به‌کارگیری تکنیک‌های مدیریت استرس، افزایش تاب‌آوری و ایجاد یک محیط کاری مثبت، می‌توان به بهبود کیفیت زندگی کاری و شخصی دست یافت. استرس و فرسودگی شغلی مشکلاتی هستند که می‌توانند با رویکردهای درست مدیریت شوند و فرد قادر خواهد بود با آرامش و بهره‌وری بیشتر به وظایف خود ادامه دهد.

کلمات کلیدی :
مدیریت استرس، فرسودگی شغلی، تاب‌آوری، کیفیت زندگی کاری، تکنیک‌های مقابله