شیوه انتشار
آنلاین
زبان نشریه
فارسی و انگلیسی
نحوه دسترسی
آنلاین و آزاد
کشور محل انتشار
ایران
حوزه فعالیت تخصصی
علوم اجتماعی، علوم تربیتی، روانشناسی
شروع انتشار
1403
نوع داوری
Peer - Reviewd
ایمیل نشریه
info@sepjr.ir
مقایسه روش های سنتی مواجهه و تروما و EMDR در کاهش علائم استرس پس از سانحه در کودکان
دوره 1، شماره 4، 1404 بهار ، صفحات 444 - 459
1 کارشناس ارشد مشاوره، گرایش مدرسه، دانشکده روانشناسی، دانشگاه تهران، استان تهران، ایران
چکیده :
هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی روش‌های سنتی مواجهه و تروما با روش حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد (EMDR) در کاهش علائم استرس پس از سانحه (PTSD) در کودکان شهر تهران طی بازه زمانی اسفند 1402 تا اردیبهشت 1404 است. این مطالعه با رویکرد علمی، در قالب یک پژوهش کاربردی و نیمه‌تجربی با گروه کنترل انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه کودکان 7 تا 12 سال مبتلا به PTSD بوده که به مراکز روان‌شناختی و مشاوره‌ای شهر تهران مراجعه کرده‌اند. نمونه‌گیری به صورت هدفمند و تصادفی انجام گرفت و کودکان در سه گروه (مداخله با حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد، مداخله با روش‌های سنتی مواجهه و تروما، و گروه کنترل) تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه علائم استرس پس از سانحه کودک، چک‌لیست‌های رفتاری و مصاحبه بالینی ساختاریافته بود. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS و روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل آماری نشان داد که روش حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد (EMDR) نسبت به روش‌های سنتی مواجهه و تروما در کاهش علائم استرس پس از سانحه کودکان به طور معناداری اثربخش‌تر است. همچنین، یافته‌ها نشان داد این روش علاوه بر کاهش علائم روانی، در بهبود عملکرد اجتماعی و سازگاری کودکان نیز مؤثر بوده است. پژوهش حاضر با تأکید بر ضرورت توسعه مداخلات نوین در حوزه سلامت روان کودکان، پیشنهاد می‌کند که استفاده از روش حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد در مراکز درمانی و آموزشی مرتبط با کودکان آسیب‌دیده مورد توجه و گسترش قرار گیرد. علاوه بر این، در بررسی زیرگروه‌های علائم استرس پس از سانحه، مشاهده شد که روش EMDR کاهش بیشتری در نشانه‌های اضطراب، اختلال خواب و کابوس‌های شبانه نسبت به روش‌های مواجهه سنتی ایجاد می‌کند. پیگیری‌های سه‌ماهه پس از مداخله نیز حاکی از پایداری آثار مثبت درمان حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد بود. همچنین، والدین کودکان شرکت‌کننده در گروه EMDR رضایت بالاتری از روند درمان و نتایج مشاهده‌شده داشتند. تفاوت معنادار در کاهش علائم شناختی و هیجانی بین گروه‌های آزمایش تأیید شد و تاثیرات سودمند EMDR در بهبود روابط میان‌فردی کودکان آسیب‌دیده بیشتر نمایان گردید.
هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی روش‌های سنتی مواجهه و تروما با روش حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد (EMDR) در کاهش علائم استرس پس از سانحه (PTSD) در کودکان شهر تهران طی بازه زمانی اسفند 1402 تا اردیبهشت 1404 است. این مطالعه با رویکرد علمی، در قالب یک پژوهش کاربردی و نیمه‌تجربی با گروه کنترل انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه کودکان 7 تا 12 سال مبتلا به PTSD بوده که به مراکز روان‌شناختی و مشاوره‌ای شهر تهران مراجعه کرده‌اند. نمونه‌گیری به صورت هدفمند و تصادفی انجام گرفت و کودکان در سه گروه (مداخله با حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد، مداخله با روش‌های سنتی مواجهه و تروما، و گروه کنترل) تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه علائم استرس پس از سانحه کودک، چک‌لیست‌های رفتاری و مصاحبه بالینی ساختاریافته بود. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS و روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل آماری نشان داد که روش حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد (EMDR) نسبت به روش‌های سنتی مواجهه و تروما در کاهش علائم استرس پس از سانحه کودکان به طور معناداری اثربخش‌تر است. همچنین، یافته‌ها نشان داد این روش علاوه بر کاهش علائم روانی، در بهبود عملکرد اجتماعی و سازگاری کودکان نیز مؤثر بوده است. پژوهش حاضر با تأکید بر ضرورت توسعه مداخلات نوین در حوزه سلامت روان کودکان، پیشنهاد می‌کند که استفاده از روش حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد در مراکز درمانی و آموزشی مرتبط با کودکان آسیب‌دیده مورد توجه و گسترش قرار گیرد. علاوه بر این، در بررسی زیرگروه‌های علائم استرس پس از سانحه، مشاهده شد که روش EMDR کاهش بیشتری در نشانه‌های اضطراب، اختلال خواب و کابوس‌های شبانه نسبت به روش‌های مواجهه سنتی ایجاد می‌کند. پیگیری‌های سه‌ماهه پس از مداخله نیز حاکی از پایداری آثار مثبت درمان حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد بود. همچنین، والدین کودکان شرکت‌کننده در گروه EMDR رضایت بالاتری از روند درمان و نتایج مشاهده‌شده داشتند. تفاوت معنادار در کاهش علائم شناختی و هیجانی بین گروه‌های آزمایش تأیید شد و تاثیرات سودمند EMDR در بهبود روابط میان‌فردی کودکان آسیب‌دیده بیشتر نمایان گردید.
کلمات کلیدی :
اختلال استرس پس از سانحه، کودکان، حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد، درمان سنتی، تهران
اختلال استرس پس از سانحه، کودکان، حساس‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد، درمان سنتی، تهران